فايل نقشه سايت ( Sitemap ) حاوي اطلاعات كلي از پيكربندي يك وبسايت است. به اين معنا كه آدرس هاي صفحات مختلفي كه در زمان طراحي سايت ايجاد شده اند، در قالب يك فايل XML ارائه مي شوند. فايل نقشه سايت به بات هاي ( ربات هاي) موتورهاي جستجوگر ( از جمله گوگل بات ) كمك مي كند، كه دقيق تر مطالب وبسايت را بخوانند و بررسي كنند .ديده شدن و شناخته شدن وبسايت يكي از اصولي ترين قدم ها در جهت افزايش رنك در بهينه سازي سئو است.

XML يا Extensible Markup Language مخفف زبان نشانه‌گذاري گسترش‌پذير مي باشد. XML نوعي زبان توصيفي است كه متن و اطلاعات اضافه درباره متن را با هم ادغام مي‌كند. اطلاعات اضافه ‌اي كه يك زبان نشانه‌گذاري در نظر مي‌گيرد، به وسيله ي نوعي نشانه‌گذاري توصيف مي‌شود و در بين متن قرار مي‌گيرد.

يكي از ويژگي هاي فايل نقشه سايت اين است كه مي تواند فراداده ( Metadata ) مربوط به صفحات مختلف وبسايت را در دسترس قرار دهد. فرا داده نشان دهنده اطلاعات كلي وبسايت است. اين اطلاعات شامل اين موارد مي شود: آخرين باري كه وبسايت آپديت شده است، وبسايت به طور ميانگين هر چند وقت يك بار تغيير داده مي شود و اهميت ساير URL هاي وابسته اي كه در سايت قرار داده شده اند چقدر است. در طراحي وبسايت با استفاده درست از فايل نقشه مي توان فراداده لازم را براي گوگل ( يا ساير موتورهاي جستجو ) فراهم كرد. به اين معنا كه ميتوان مشخصات محتواي خاصي را در وبسايت ( از جمله عكس يا ويديو ) به گوگل نشان داد. براي مثال: اطلاعات ثبت شده در فايل نقشه سايت در مورد يك فايل ويديو مي تواند مدت زمان ويديو، دسته بندي موضوع ويديو و ... را مشخص كند.

اگر صفحات يك وبسايت به درستي به هم لينك داخلي ( Internal Link ) شده باشند، بات هاي موتورهاي جستجو مي توانند، اكثر قسمت هاي وبسايت را بررسي كنند. داشتن يك فايل نقشه سايت مناسب كار بات ها را بسيار راحت تر مي كند. اگر در طراحي سايت يكي از ويژگي هاي زير وجود داشته باشد داشتن فايل نقشه سايت ضروري است، چون بات ها در خواندن اين گونه سايت ها گاهي برخي از صفحات را ناديده مي گيرند:

1- وبسايت هايي كه داراي تعداد صفحات بسيار زياد مي باشند. اين وبسايت ها معمولا سرمايه گذاري زيادي در طراحي سايت خود انجام مي دهند. اما ممكن است به خاطر نداشتن فايل نقشه، بسياري از محتواي سايت ( كه زمان زيادي را هم صرف گردآوري آن شده است ) در رتبه بندي سايت لحاظ نشوند.

2- وبسايت هاي داراي محتواي زياد در صفحات مختلف كه به هم لينك داخلي نيستند. بات ها به اين ترتيب عمل مي كنند كه يك صفحه را مي خوانند و سپس به ساير صفحه هاي لينك شده وبسايت مراجعه مي كنند. در نتيجه در صورت عدم وجود لينك هاي داخلي، داشتن Sitemap بسيار ضروري است.

3- وبسايت هايي كه به تازگي طراحي شده اند و بك لينك ندارند. اگر از وبسايت هاي ديگر به سايتي لينكي وجود داشته باشد ( بك لينك ) كار بات هاي گوگل براي شناختن سايت شما راحت تر مي شود. در صورت نداشتن ميزان بك لينك لازم، با طراحي فايل نقشه و معرفي كردن قسمت هاي مختلف سايت به بات، اين كمبود تا حدي جبران مي شود.

در بحث بهينه سازي سئو، استفاده از كلمات كليدي و ايجاد محتواي مناسب يكي از مهم ترين قدم ها براي راه يافتن به صفحات اول موتورهاي جستجو است. اگر در طراحي يك سايت فايل نقشه آن از قلم افتاده باشد، اين امكان وجود دارد كه همه صفحات سايت توسط بات موتورهاي جستجو خوانده نشود و حتي با داشتن يك محتواي قوي در صفحات مختلف ممكن است افزايش رنك مطلوب و صعود به صفحات اول موتورهاي جستجو اتفاق نيفتد. نقشه سايت جز مباحث قديمي طراحي سايت است، اما هنوز اهميت خود را در رتبه بندي سايت ها حفظ كرده است.